Skoða efni Rekavík bak Höfn

{{TOCright}}
Eins og áður er getið, skilur [[Hafnarfjall]] lönd [[Höfn|Hafnar]] og Rekavíkur bak Höfn. Liggur leiðin frá Höfn til Rekavíkur með sjónum og verður að fara tæpa götu, hengiflug fyrir neðan. Eru tvær leiðir, önnur efri og nefnist [[Barð]], hin neðri og nefnist [[Bás]]. Þegar yfir þessar torfærur er komið, opnast sýn yfir Rekavík. Er hún lítil og girt háum fjöllum, Hafnarfjalli að suðaustan og [[Rekavíkurfjall|Rekavíkurfjalli]] að norðvestan. Fyrir miðri víkinni eru brekkur með jöfnum halla, og enda þær í [[Atlaskarði]], en um það er eina leiðin frá Rekavík til vestari víkanna, sem farin verður á landi. Undirlendi er lítið í rekavík og slægjulönd spillt af vatni, er rennur víða úr fjöllunum í smálækjum.

Rekavíkur bak Höfn er fyrst getið í [[Vilkinsmáldaga]] 1397. Samkvæmt honum átti [[Lárentínusarkirkja]] í [[Holti]] í Önundarfirði þriðjung hvalreka í Rekavík hjá Höfn. Næst er jarðarinnar getið í bréfi frá 8. des. 1431. Þá hefur [[Guðni Oddsson, Rekavík bak Höfn]] gefið jörðina [[Mýrakirkju]] í Dýrafirði fyrir sálu konu sinnar, [[Þorbjörg Guðmundsdóttir|Þorbjargar Guðmundsdóttur]]. Er jörðin þar enn nefnd Rekavík hjá Höfn. Rekavík var eign Mýrakirkju, þar til [[Guðrún Ebenezersdóttir, Rekavík bak Höfn|Guðrún Ebenezersdóttir]], er lengi bjó þar, keypti hana í kringum 1920 fyrir 2000 kr. Er hún nú eign erfingja hennar.
==Dýrleiki og afgjald==
Rekavík er nefnd í reikningum um styrjaldarhjálp frá 1681, en þar er ekki getið um dýrleika hennar. Ekki er hún þar talin meðal jarða [[Mýrarkirkja|Mýrarkirkju]], hvernig sem á því stendur. En hún er talin meðal annarra leiguliðajarða í [[Aðalvíkursókn]]:
<blockquote>Rekavík, leiguliði Ólafur, landskuld 30 álnir, leigukúgildi 0 &mdash; er öreigi.</blockquote>
Enn stendur við árið 1682:
<blockquote>Rekavík, kirkjujörð, leiguliði Ólafur, landskuld 30 álnir. Öreigi, andaður. Er ekkert að fá.</blockquote>
Í manntali 1703 er jörðin talin 4 hundruð, og er það ævinlega talið hið forna mat hennar. Í jarðabók 1710 stendur þetta:
<blockquote>Landskuld xxx álnir. Betalaðist ýmist í fiski eður landaurum. Leigukúgildi engin í 12 eða 13 ár, áður eitt. Leigur betöluðust í fiski eður landaurum ásamt landskuld til umboðsmanns innan hreppa. Kvaðir öngvar.</blockquote>

Engar heimildir aðrar eru um jörðina frá 18du öld og virðist hún hafa legið í eyði allan þann tíma. Við endurmatið 1849 var jörðin metin meira en að meðallagi eða 28 ríkisdalir hvert hundrað, alls 112 rd. En við yfirmat var hvert hundrað lækkað aftur um 3 rd. Segir svo í greinargerð yfirmatsmanna: 
<blockquote>Rekavík þykir rannsóknarmönnum of hátt metin sem lélegt kot, virðist þeim því hæfilegt að lækka hana um 3 rbd. hundraðið, verður þá jarðarskikinn alls á 100 rbd.</blockquote>

Við fasteignamat 1942 varð heildarmat Rekavíkur 2700 kr., þar af 1000 kr. í landi og 1700 kr. í húsum.
==Landkostir==
Í jarðabók 1710 segir svo:
<blockquote>Fóðrast kunni i kýr, x ær, v lömb. Torfrista og stúnga næg. Móskurður til eldiviðar bjarglegur, brúkaðist lítt. Eggver og fuglveiði lítil í Rekavíkurkömbum, sem verður að síga til, so sem áður segir um eggver í Hælarvík, og brúkaðist því lítt meðan bygt var. Rekavon í betra lagi, og brúkaði ábúandi rekann til búsnauðsynja sinna, sem áður segir um Hælarvík, hvað sem meira var af stórbjörgum, sem oft verður mein að. Tún er nær ekkert að telja. Engið spillist af skriðum úr brattlendi. Kirkjuvegur bæði lengri og verri en áður segir um Hælarvík. Hreppamannaflutníngur lángur, brattur og sórlega torsóktur og hættulegur fyrir klettum og ógöngum. Hætt er húsum og heyjum fyrir stórviðrum, sem oft verður skaði að. Heimræði er hjer þó aldrei fleiri en eitt skip ábúanda það menn til vita og engin inntökuskip.</blockquote>

Olavíus telur Rekavík meðal eyðijarða í [[Aðalvíkursókn]] 1775. Merkti Olavíus hana með tveimur stjörnum, en það þýddi, að jörðin þarfnaðist að vísu umbóta, en væri þó byggileg. Sr. [[Jón Eyjólfsson]] lýsti jörðinni 1847 með svofelldum orðum:
<blockquote>Nærri túnlaust, slægjur talsverðar, nálægar og loðnar, en heldur votar. En trautt verður þar hafður hestur vetrarlangt. Þeir, sem þar hafa verið, hafa hrapað ofan af bökkunum vegna brattleiks og hálku. Grasbeit er þar lítil vetrardag, en 14 vikna fjara. Veður koma þar mikil af vestri. Brimasamt af norðri. Lítið um fisk, en viðarreki til góðra nota. Móskurður er lítill.</blockquote>

Eins og áður segir, var Rekavík bak Höfn í fyrstu metin meira en að meðallagi við jarðamatið 1849. Greinargerð matsmanna er á þessa leið:
<blockquote>Viðarreki að góðum mun og útigangur gera kot þetta, sem að öðru leyti er kostarýrt, skárra en að meðallagi að öllu samanlögðu.</blockquote>

Þess skal getið að lokum, að Rekavík átti sérstakt ítak í [[Hælarvíkurbjarg|Hælarvíkurbjargi]], svonefndan [[Hvannadalur|Hvannadal]]. Þar er hægt að lenda og komast að eggjum af sjó. Hefur það að sjálfsögðu verið hagræði fyrir Rekavíkurmenn.

Niðurstaða þessara umsagna um Rekavík bak Höfn verður sú, að hún sé að vísu byggileg, en vegna landþrengsla hefur orðið að treysta að mestu á hlunnindin, reka, fugl- og sjávarafla. Gat þetta auðvitað brugðið til beggja vona, þegar næga baktryggingu í bústofni vantaði.

==Ábúð og afkoma==

Það er áður framkomið, að Rekavík hefur verið byggð 1681, þótt ekki yrðu skattheimtumenn konungs hökufeitir af tillagi þaðan. Enn hefur jörðin verið byggð 1703, en aðeins tveir í heimili. Í jarðabókinn 1710 segir, að jörðin sé „í eyði síðan bóluna“. Kemur það nokkurn vegin heim við sögn Olavíusar, sem segir hana farið í eyði 1708. Engar heimildir geta um byggð þar aftur fyrr en 1811, er [[Ólafur Þorsteinsson, Rekavík bak Höfn|Ólafur Þorsteinsson]] fluttist þangað frá [[Höfn]]. En síðan hélzt byggði þar óslitið til 1944.

Þessar skrár segja talsverða sögu um afkomu Rekavíkurbænda. Bústofn er svo lítill, að hungur vofir yfir, ef sjávarafli bregzt. Sökum fátæktar getur bóndinn aðeins átt litla báta og er mjög háður gæftum. Vera má að hann hafi þurfti að leita burt til útróðra, helzt til [[Aðalvík|Aðalvíkur]], en varla hefur hann sótt þangað björg, sem verulega munaði um. En í Rekavík hefur líka verið mörg matarhola, sem nýta mátti, ef veðrátta var hagstæð. Lending er góð, enda notuðu fleiri útræði í Rekavík en heimamenn einir. [[Hælavík|Hælavíkurmenn]] reru þaðan oft, einkum á haustvertíðum, því að lending þeirra gat þá oft orðið ótrygg og fiskimið bezt á [[Hornvík]]. Fuglafli og eggjatekja hefur einnig fært mikla björg í bú.

Það vekur furðu, hve heyskapur hefur vaxið frá 1905. Hlýtur svo að segja hver grasi gróinn blettur í landareigninni að hafa verið sleginn. Mun það hafa valdið, að þá var nýflutt að Rekavík ekkjan [[Guðrún Ebenezersdóttir, Rekavík bak Höfn|Guðrún Ebenezersdóttir]] með börnum sínum þremur uppkomnum, og því nóg vinnuafl. Þess á einnig geta að [[Hvannadalur]] var oft sleginn. Hann var ætíð kafloðinn vegna teðslu bjargfuglsins. Mátti fá þar 40-50 hesta.

Til er skiptagerð eftir [[Jón Snorrason, Rekavík bak Höfn|Jón Snorrason]], sem dó í Rekavík 4. júní 1829 og hafði búið þar a.m.k. frá 1823. Var dánarbú hans virt á 229 rd. 60 sk. Kýr í standi var þá virt á 18 rd. Hefur Jón greinilega nýtt rekavíðinn vel, því að hann lét eftir sig m.a. rennismiðju. Þá hefur hann átt smiðju með tveimur töngum, tveim hömrum, bor, meitli og löð, einn sexæring og eitt fjögramannafar, hvort tveggja gallað að vísu, en þetta sýnir þó, að hann hefur sótt sjóinn fast. Má í raun og veru merkilegt teljarst, hve vel margir virðast hafa komizt af í Rekavík, örreytiskoti, sem hafði legið í eyði meira en heila öld.

Ég kom að Rekavík sumarið 1964. Þá sáust þar ekki önnur merki byggðar en grónar bæjartóftir og lítill túnkragi í kring. En spölkorn frá bænum, niður undir sjó, var steinsteyptur pallur, gólf undan smíðahúsi, sem [[Stefán Pétursson, Rekavík bak Höfn|Stefán Pétursson]], annar af tveim síðustu bændum Rekavíkur, byggði sér þar árið 1936, úr eintómum rekaviði. Lengra hafði tækni nútímans ekki náð á innreið sinni í þessa litlu og fögru vík.

==Ábúendur==
===Indriði Jónsson===
{{:Indriði Jónsson, Rekavík bak Höfn}}

===Ólafur Þorsteinsson===
{{:Ólafur Þorsteinsson, Rekavík bak Höfn}}

===Jón Snorrason===
{{:Jón Snorrason, Rekavík bak Höfn}}

===Jerimías Eyjólfsson===
{{:Jerimías Eyjólfsson, Rekavík bak Höfn}}

===Stefán Magnússon===
{{:Stefán Magnússon, Rekavík bak Höfn}}

===Salman Jónsson===
{{:Salman Jónsson, Kjaransvík}}

===Agnar Sigurðsson===
{{:Agnar Sigurðsson, Rekavík bak Höfn}}

===Ásgeir Halldórsson===
{{:Ásgeir Halldórsson, Glúmsstöðum}}

===Jósef Hjálmarsson===
{{:Jósef Hjálmarsson, Atlastöðum}}

===Arnór Ebenezersson===
{{:Arnór Ebenezersson, Rekavík bak Höfn}}

===Friðrik Einarsson===
{{:Friðrik Einarsson, Rekavík bak Höfn}}

===Jóhannes Sakaríasson===
{{:Jóhannes Sakaríasson, Rekavík bak Höfn}}

===Hjálmar Jóhannesson===
{{:Hjálmar Jóhannesson, Rekavík bak Höfn}}
===Kristján Jóhannesson===
{{:Kristján Jóhannesson, Rekavík bak Höfn}}

===Pétur Jóhannsson===
{{:Pétur Tryggvi Jóhannsson, Rekavík bak Höfn}}

===Guðjón Jónsson===
{{:Guðjón Jónsson, Rekavík bak Höfn}}

===Guðrún Ebenezersdóttir===
{{:Guðrún Ebenezersdóttir, Rekavík bak Höfn}}

===Stefán Pétursson===
{{:Stefán Sölvi Pétursson, Rekavík bak Höfn}}

===Sigmundur Guðnason===
{{:Sigmundur Guðnason, Hælavík}}

===Sigurður Hjálmarsson===
{{:Sigurður Hjálmarsson, Rekavík bak Höfn}}